Gatunki chrząszczy – kompendium wiedzy

Rodzina: Biegaczowate (Carabidae)

Biologia: Wiele gatunków jest niezdolnych do latania stąd też najczęściej bytują na powierzchni. Ciało mają smukłe, o silnych, długich nogach. Pokrywy są często metalicznie ubarwione. Zarówno larwy jak i osobniki dorosłe biegaczy są drapieżnikami i odżywiają się owadami, larwami, ślimakami i ich jajami. Odpowiednim przysmakiem są także małe dżdżownice. Jest to jeden z najpopularniejszych gatunków chrząszczy aczkolwiek oczywiście nie jedyny.

Biegacz opluwa ofiarę sokami trawiennymi, a następnie ją wysysa. Wydzielina ta również może służyć do obrony przed wrogami. Większość biegaczy lubi wilgoć i są aktywne nocą. Podczas różnych prac w ogrodzie często wypłasza się je z kryjówek.

Gatunki:

• Biegacz skórzasty (Carabus coriaceus)

to chrząszcz drapieżny. Jest barwy czarnej, z punktowymi, pomarszczonymi pokrywkami. Jest aktywny nocą i podczas deszczu, szczególnie widuje się go w sierpniu. Bytuje w lasach i na nieużytkach, łowi ślimaki.

• Łokaś garbatek (Zebrus tenebrioides)

to brązowo czarny chrząszcz o słabym metalicznym połysku.

Szkodliwość: Szkodnik ten żeruje na kłosach zbóż i traw. Larwy wiosną i jesienią wciągają liście oraz całe rośliny pod grudki ziemi i zgryzają tak, że pozostają tylko strzępy nerwów. Chrząszcze wyjadają nasiona z kłosków, w wyniku czego kłosy stają się szczerbate. Rośliny zaatakowane przez te biegacze nadmiernie się krzewią a nawet gniją. Łokaś jest pospolity w pobliżu łąk, pastwisk, zaperzonych miedz.

Zwalczanie: Niszczyć perz i likwidować trawiaste miedze. W przypadku licznego pojawienia się tego szkodnika należy stosować opryski pyretroidami (zabiegi należy wykonywać wczesną wiosną lub jesienią).

Rodzina: Żukowate (Scarabeidae)

Biologia: Są średniej wielkości lub duże. Ich larwy zwane pędrakami żyją w ziemi i odżywiają się korzeniami roślin, a dorosłe owady odżywiają się liśćmi drzew owocowych oraz innych drzew liściastych (rzadziej iglastych). Aktywne są w dzień.

Gatunki:

• Chrabąszcz majowy (Melolontha melolontha)

Morfologia: Jego długość dochodzi do 2-3 cm. Pokrywa skrzydłowa ma kolor brązowy, a głowa i przód ciał są czarne. Ich larwy są grube, białoróżowe i wygięte. Chrabąszcze te pojawiają się w maju.

Szkodliwość: Chrząszcze majowe obserwuje się na ziemiach ciepłych, średnio zwięzłych, w pobliżach lasów i zagajników.Larwy żywią się systemem korzeniowym roślin zielnych, drzew bądź krzewów. W korzeniach buraków czy bulwach ziemniaków potrafią wygryźć dziury. Chrabąszcz ten zjada liście drzew owocowych, brzóz, wierzb, dębów oraz buków.

Chrabąszcz majowy zwalczanie: Chrząszcze powinno zwalczać na początku rójki, zanim zdążą zniszczyć liście drzew oraz złożyć jaja. W przypadku szkółek leśnych należy je postarać się strząść je z drzewek (najlepiej o świcie) i niszczyć mechanicznie. Obrzeża lasów należy opryskać środkami kontaktowymi lub wgłębnymi (pyretroidy). Najlepsze środki to: Owadofos 50, Zolon 35 EC czy Basudin 25 EC. Orki, podorywki oraz kultywatorowanie zmniejszają liczebność pędraków w glebie.

• Chrabąszcz kasztanowiec (Melolontha hippocastani)

żuk ten jest całkowicie brązowy. Można go najczęściej spotkać w lesie, w górach i na wrzosowiskach.

• Guniak czerwczyk (Amphimallus solstitialis)

jest jasnobrązowy  z żółtymi włoskami. Pokrywa z jaśniejszymi żeberkami. Najczęściej występuje na uprawach polnych, korzeniach drzew i krzewów.

Rodzina: Stonkowate (Chrysomelidae)

Biologia: Owady małe lub średniej wielkości. Ciało mają półkoliste, często metalicznie błyszczące i barwne. Mięsiste larwy żerują na powierzchni rośliny. Śladami działalności larw są ogołocone z tkanki szkieleciki liści, zaś dorosłe osobniki wyjadają dziury w roślinie.

Gatunki:

• Stonka ziemniaczana (Leptinotarsa decemlineata)

Morfologia: Długość od 9-12mm. Barwy żółtawej z charakterystycznymi czarnymi prążkami. Larwa jest czerwonawa, zaś poczwarka czerwono pomarańczowa.

Szkodliwość: Atakuje rośliny z rodziny Psiankowatych (Solanaceae): psianka (ziemniak, bakłażan), pomidor, papryka, bieluń, pokrzyk.

Stonka ziemniaczana zwalczanie:  Należy wyzbierać w odpowiednim momencie chrząszcze, larwy i jaja. Zwłaszcza wiosną, w okresie wschodów ziemniaka. W przypadku licznego pojawienia się stonki należy zastosować chemiczne zabiegi, które zaleca się wykonywać w 3 terminach: w czasie gromadzenia się chrząszczy na plantacjach wiosną, w okresie pojawienia się pierwszych larw oraz w momencie masowego wylotu chrząszczy. Najczęściej stosowane preparaty to: Marshal, Decis, Zolone oraz hormonalne: Alsystin, Cascade i Nomolt.

• Pchełkowate (Halticinae)

charakteryzują się mocnymi tylnymi odnóżami, które umożliwiają im skakanie. Wiosną, gdy jest ciepło i sucho żerują na siewkach i młodych roślinach. Atakują kapustę, rzodkiew i rzodkiewkę. Aby zapobiec ich występowaniu należy zadbać, by gleba była przez cały czas wilgotna oraz posypać rośliny specjalnym preparatem na pchełki. Można również obłożyć rośliny gałęziami janowca, którego zapach odstrasza te owady.

Rodzina: Ryjkowcowate (Curculionidae)

Biologia: Osiągają wielkość do 1cm i mają wydłużone ryjek z aparatem gębowym na jego końcu. Nogi mają silne pazurki, a ciało ubarwione na szaro bądź brązowo. Larwy są zwykle beznogie, z ciemną głową i łukowato wygięte. Żyją w pąkach lub tkankach roślinnych.

Gatunki:

• Opuchlak truskawkowiec (Otiorrhynchus sulcatus)

Morfologia: Ubarwienie ciemnobrązowe, ryjek spłaszczony i rozszerzony na końcu. Pokrywa ma 10 rowków i jest posiada brunatne włoski.

Szkodliwość: Larwy jak i chrząszcze atakują truskawki, maliny, winorośl, rododendron, cisy, begonie, kamelie, pierwiosnki i fuksje. Wiosną chrząszcze obgryzają pąki i korę na cienkich gałązkach, w wyniku czego pędy zamierają. Larwy uszkadzają korzenie roślin. Dorosłe osobniki wygryzają na brzegach liści półokrągłe dziurki.

Zwalczanie: Należy unikać glinianych pojemników oraz oczyszczać glebę z resztek roślin i ściółki. Glebę można pokryć warstwą żwiru, co zniechęca te szkodniki do składania jajeczek. Pod koniec sierpnia bądź we wrześniu (albo przed kwitnieniem) można rozsiać Basudin 10G w rzędach roślin i motyczyć. W przypadku dużej liczby szkodnika na liściach należy rośliny opryskać np. Dursbanem lub Owadofosanem 50.

• Kwieciak jabłkowiec (Anthonomus pomorum)

Morfologia: Ubarwienie ciemnoszare, z jasnym paskiem w kształcie litery V na pokrywach. Larwa biaława, z brązową głową, beznoga i łukowato wygięta. Poczwarka kremowożółta.

Szkodliwość: Żerują na jabłoni, czasem na gruszy. Pąki kwiatowe wygryzają, w wyniku czego pąki takie nie rozwijają się, brązowieją i zasychają. Gdy chrząszcz wychodzi z pąka pozostawia otwór.

Zwalczanie: Najlepiej opryskiwać jabłoń przed i w okresie pękania pąków liściowych. Stosowane preparaty: Owadofos lub Zolone.

• Wołek zbożowy (Sitophilus granarius)

Morfologia: Ubarwienie brązowe, osobniki starsze prawie czarne. Pokrywy ma zrośnięte, nie posiada skrzydeł błoniastych. Samce mają dłuższy ryjek i są nieco większe. Na przedtułowiu obecne są podłużne rowki. Larwa jest biała i łukowato wygięta. Unikają światła, a ich cały rozwój odbywa się wewnątrz ziarna.

Szkodliwość: Powodują wyżerki od zewnątrz w ziarnach i kaszach. Larwy i chrząszcze zanieczyszczają produkty kałem i wylinkami. Larwa rozwija się na ziarnie pszenicy, żyta, owsa, ryżu, jęczmienia i kukurydzy, a także w produktach takich jak: mąka, makaron, płatki owsiane czy suszony chleb.

Wołek zbożowy zwalczanie: Należy unikać zawleczenia szkodnika do magazynu i ograniczyć jego rozwój. Kontrolować produkty i opakowania przed wprowadzeniem do magazynu. Utrzymywać ziarno i magazyny w czystości, wietrzyć w chłodne dni. Wołki można także wymrozić w temperaturze -15^oC przez co najmniej 24h.