Ślimaki w naszych ogrodach

Ślimaki (Gastropoda)

Rośliny ogrodowe bywają obiektem ataku wielu gatunków ślimaków. Co ciekawe, wbrew obiegowej opinii większość z nich jest zupełnie nieszkodliwa dla naszych ogrodów i znajdujących się w nim roślin.

Ślimaki szkodniki

W naszych uprawach można spotkać zarówno ślimaki oskorupione jak i nagie.

U ślimaków nagich muszla uległa redukcji w procesie ewolucji i umiejscowiła się jako organ szczątkowy w płaszczu grzbietowym. Brak muszli doprowadził do tego, że ślimaki te żerują nocą bądź w czasie deszczowej pogody. Nagie ślimaki w ogrodzie są szczególnie dokuczliwe. Przedstawiciele tego rodzaju są koloru czarnego, czerwonego, brązowego lub szarego. Ich wielkość może być różna (15-20cm), a trasę ich wędrówki często można poznać po śladach przezroczystego śluzu na ziemi. Atakują głównie warzywa, truskawki, poziomki, rośliny ozdobne i zioła.

Biologia

Ślimak to organizm najczęściej spotykany na terenach o zasadowych glebach, które zawierają wapń niezbędny do budowy ich skorupy. Najbardziej aktywne są nocą bądź wczesnym rankiem, gdy pojawia się rosa i w czasie deszczowej, pochmurnej pogody. Preferują ciepłe, zacienione i wilgotne środowisko, w którym będą mogły swobodnie się poruszać, za pomocą wydzielanego śluzu. Mogą dożywać do kilku lat, a zimę spędzać w stanie hibernacji.

Szkodliwość ślimaków

W okresie dorastania ślimaki atakują wiele różnych gatunków roślin. Wybierają zarówno warzywa jak i kwiaty ozdobne. Mogą wygryzać w listowiu nieregularne dziury, a łodygi i kwiaty zjadać w całości. W szczególności atakują miększe tkanki np. kruche młode łodygi roślin jednorocznych lub zielnych wieloletnich. W przypadku korzeni marchwi czy buraka mogą drążyć kanały. Pozostawiają na roślinie charakterystyczne pasma zaschniętego śluzu.

Zwalczanie ślimaków

Istnieją różne sposoby na ślimaki:

• Należy osuszać pola zbyt wilgotne, wykaszać trawę i chwasty w zaroślach, na wilgotnych nieużytkach znajdujących się w pobliżu pól uprawnych, rabat, tam bowiem kryją się ślimaki w ciągu dnia. Powinno się na bieżąco usuwać resztki roślinne, aby nie doprowadzić do ich gnicia.
• Inny sposób na ślimaki to sadzenie w ogrodzie roślin odstraszających te organizmy: majeranek, rumianek, cząber ogrodowy, czosnek, cebula, szałwia, tymianek.
• Skuteczną metodą na ślimaki może być także umieszczanie przeszkód, żeby nie mogły przedostać się na rośliny. Rabaty można otoczyć miedzianymi płotkami bądź elektrycznymi opaskami. Rośliny można obsypać wokół trocinami, korą, igłami sosnowymi, żwirkiem bądź gruboziarnistym piaskiem.
• Istnieją również pułapki na ślimaki. Kryjówki ślimaków takie jak: kamienie, kawałki gruzu czy deski można wykorzystać jako pułapki. Należy w takim schronie umieścić przynęty np. liście kapusty czy kawałki marchwi. Skuteczna pułapka na ślimaki to głęboki pojemnik wypełniony piwem, który należy głęboko wkopać w ziemie. Ślimaki muszą się potopić, więc płynu musi być dużo. Działającym wabikiem jest również skórka grejpfruta. Przynęty należy wkładać wieczorem, a rano złapane ślimaki zebrać i wynieść daleko poza ogród.
• Dostępne są również w sklepach chemiczne środki na ślimaki. Odpowiedni preparat na ślimaki to: Anty – Ślimak Spiess-Urania 04 GB czy Ślimax 04 GB, które działają głównie do pierwszych opadów.

Gatunki ślimaków

Wśród ślimaków oskorupiałych najczęściej spotykanym gatunkiem jest ślimak winniczek (Helix pomatia), który ma muszlę jasno lub ciemnobrunatną, z ciemniejszymi paskami. Występuje zwłaszcza na stanowiskach o wapiennym podłożu. Żeruje głównie na drzewach i krzewach, zjadając liście i pąki. Winniczki przed nastaniem mrozów chowają się do sowich domków oraz zamykają je szczelnie twardym wieczkiem i zimują tak w ziemi na głębokości do 30 cm. Inne gatunki to wstężyc ogrodowy (Cepaea hortensis) oraz wstężyc gajowy (Cepaea nemoralis), wyróżniające się piękną prążkowaną muszlą. Najwięcej szkód wyrządzają:

• Pomrowik plamisty (Deroceras reticulatum) – ma ciało białawe lub jasnobrunatne, pokryte mlecznobiałym śluzem. Masowo występuje w przypadku mokrego lata. W razie suszy bądź wyższej temperatury kryją się do gleby. Żyje głównie na polach i w ogrodach. Atakują takie rośliny jak: koniczyna, groch, zboża ozime, rzepak, truskawki i ogórki. Uszkodzone liście rośli pokryte są srebrzystym, błyszczącym śluzem.
• Ślinik ogrodowy (Arion hortensis) – jest szaroczarny, po boku ma jasne smugi i pokryty pomarańczowym śluzem. Niszczy łodygi i pędy warzyw: sałata i seler oraz roślin ozdobnych.